Wodospady, to jedno z najpiękniejszych zjawisk, jakie ma do zaoferowania nasza planeta. Występują one we wszystkich wysokościach, szerokościach i kształtach. Są wodospady, które spadają na opustoszałe pustkowia i wodospady, które przebijają się przez dżunglę. Niektóre z nich, te większe, nazywane są wodospadami, jak Iguazu czy Niagara, czy polski wodospad zaskalnik, ale wszystkie bez wątpienia budzą przed nami pradawną fascynację, płynny ogień, który spryskuje nas wilgocią i kradnie nasze spojrzenie. Jednak poza swoim pięknem wodospady spełniają kilka funkcji ekologicznych, które często są pomijane. Dotlenienie, naturalne bariery jako źródło bioróżnorodności, ostoje dla gatunków, wśród wielu innych jeszcze nie poznanych.
Rzeki to ekosystemy w ruchu. Są one często nieprzekraczalnymi barierami dla organizmów żywych, rozcinającymi świat na dwie lub więcej części, ale jednocześnie stanowią drogi, które transportują składniki odżywcze, osady, energię, istoty żywe i oczywiście wodę, od gór do oceanów.
Ale te drogi nie zawsze biegną gładko. Gleba, skały i wszystkie składniki tworzące rzeźbę terenu ulegają ciągłym zmianom, napędzanym przez siły wewnętrzne ziemi (trzęsienia ziemi i tektonika płyt) oraz przez zewnętrzne siły erozyjne (wiatry, lodowce i flora). Te elementy krajobrazu określają przebieg rzek, które mogą być gładkie i kręte lub szybkie i rwące. Niekiedy kurs ten opada, tworząc wodospady. Wodospad to spadek wody z rzeki lub ujścia rzeki spowodowany znacznym spadkiem jej biegu, gdzie grawitacja osiąga tak dużą siłę, że woda pędzi prosto na ziemię, zamiast łagodnie spływać po zboczu. Warunki takie jak rodzaj skały, stopień zagęszczenia czy obecność uskoków geologicznych przyczyniają się do powstawania wodospadów.
Wodospady powstają zazwyczaj w wyniku ciągłego działania wody na różne rodzaje skał, które erodują te o mniejszej twardości. Po latach erozji koryto rzeki wcina się tak głęboko w podłoże, że pozostaje po nim tylko twardsza skała, taka jak na przykład granit. Wodospady powstają, gdy te granitowe formacje tworzą klify, w dół których spada ciek wodny. Innym razem jednak wodospady powstają w wyniku trzęsienia ziemi, osuwiska, lodowca lub wybuchu wulkanu, które zakłócają bieg cieków wodnych.
Większość wodospadów ma charakter stały, ale w miejscach, gdzie opady są obfite, jak w lasach tropikalnych, wodospady mogą być efemerycznymi wydarzeniami, które kaskadowo spływają ze szczytów wzgórz. Ekosystemy te są tak nasycone wodą, że gleba nie jest w stanie jej przechwycić podczas częstych burz, a ponadto składają się ze skał granitowych o niewielkiej lub zerowej zdolności zatrzymywania wody, co powoduje, że woda spływa z powierzchni, tworząc tymczasowe wodospady, które mogą utrzymywać się przez kilka godzin.
